کاربرد تحلیل خوشه ای به منظور تخمین عمق برف (مطالعه موردی: حوضه صمصامی)
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
دستیابی به توزیع مکانی عمق برف میبایست از راه اطلاعات مشاهدهای و در مقیاسی فشرده صورت گیرد. لیکن بهدلیل محدودیتهای عملی، جمعآوری اطلاعات، خصوصاً در مقیاس مذکور، دشوار و گاه غیر ممکن میباشد. استفاده از روشهایی که بتوانند عمق برف را در نقاط فاقد اندازهگیری برآورد نمایند و نیز بررسی دامنه کاربرد آنها در این خصوص، امری ضروری است. در این پژوهش با بهرهگیری از اندازهگیریهای به عمل آمده در 258 نقطه در سطحی معادل 2/5 کیلومتر مربع در گردنه چری واقع در حوضه صمصامی از سرشاخههای کارون شمالی، کاربرد تحلیل خوشهای در برآورد عمق برف و ارزیابی نتایج آن با استفاده از اطلاعات مشاهدهای صورت گرفت. خوشهبندی به دو طریق بهکار رفت: طریقه اول با طبقهبندی محدوده مورد مطالعه بر اساس سه عامل ارتفاع، شاخص بادپناهی و جهت شمالی-جنوبی شیب و استفاده از رابطه رگرسیون خطی و طریقه دوم با انجام تحلیل تشخیص فیشر مبتنی بر کلاسهای حاصل از خوشهبندی و سپس استفاده از تابع تشخیص بهدست آمده از تحلیل مزبور بهعنوان تخمینگر عمق برف انجام شد. نتایج نشان داد که طریقه اول توانست در یکی از کلاسهای واقع در ارتفاع کمتر از 2767 متر، 61% از تغییرات در عمق برف را مدل نماید. لیکن در ارتفاعات بیشتر این طریقه فاقد کارایی بود. در طریقه دوم 53% از تغییرات در مشاهدات مدل گردید. طریقه دوم بهدلیل تخمینی بودن مراحل محاسباتی آن، از قابلیت چندانی برای برآورد در نقاط مختلف برخوردار نبود. لیکن بهدلیل قابل مقایسه بودن نتایج حاصل از تحلیل خوشهای در تخمین عمق برف با مقادیر گزارش شده در منابع، توسط دیگر روشها، میتوان استفاده از تحلیل خوشهای را در شمار روشهای توزیع مکانی عمق برف در نظر گرفت.