کاربرد تحلیل خوشه ای به منظور تخمین عمق برف (مطالعه موردی: حوضه صمصامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

دست­یابی به توزیع مکانی عمق برف می­بایست از راه اطلاعات مشاهده­ای و در مقیاسی فشرده صورت گیرد. لیکن به­دلیل محدودیت­های عملی، جمع­آوری اطلاعات، خصوصاً در مقیاس مذکور، دشوار و گاه غیر ممکن می­باشد. استفاده از روش­هایی که بتوانند عمق برف را در نقاط فاقد اندازه­گیری برآورد نمایند و نیز بررسی دامنه کاربرد آن­ها در این خصوص، امری ضروری است. در این پژوهش با بهره­گیری از اندازه­گیری­های به عمل آمده در 258 نقطه در سطحی معادل 2/5 کیلومتر مربع در گردنه چری واقع در حوضه صمصامی از سرشاخه­های کارون شمالی، کاربرد تحلیل خوشه­ای در برآورد عمق برف و ارزیابی نتایج آن با استفاده از اطلاعات مشاهده­ای صورت گرفت. خوشه­بندی به دو طریق به­کار رفت: طریقه اول با طبقه­بندی محدوده مورد مطالعه بر اساس سه عامل ارتفاع، شاخص بادپناهی و جهت شمالی-جنوبی شیب و استفاده از رابطه رگرسیون خطی و طریقه دوم با انجام تحلیل تشخیص فیشر مبتنی بر کلاس­های حاصل از خوشه­بندی و سپس استفاده از تابع تشخیص به­دست آمده از تحلیل مزبور به­عنوان تخمین­گر عمق برف انجام شد.  نتایج نشان داد که طریقه اول توانست در یکی از کلاس­های واقع در ارتفاع کمتر از 2767 متر، 61% از تغییرات در عمق برف را مدل نماید. لیکن در ارتفاعات بیشتر این طریقه فاقد کارایی بود. در طریقه دوم 53% از تغییرات در مشاهدات مدل گردید. طریقه دوم به­دلیل تخمینی بودن مراحل محاسباتی آن، از قابلیت چندانی برای برآورد در نقاط مختلف برخوردار نبود. لیکن به­دلیل قابل مقایسه بودن نتایج حاصل از تحلیل خوشه­ای در تخمین عمق برف با مقادیر گزارش شده در منابع، توسط دیگر روش­ها، می­توان استفاده از تحلیل خوشه­ای را در شمار روش­های توزیع مکانی عمق برف در نظر گرفت.

کلیدواژه‌ها