پایش و ارزیابی پدیده¬ی خشک¬سالی و مقایسه نسبی شدت و خسارات ناشی از بروز این پدیده با توجه به مقیاس زمانی کمبود بارندگی «مطالعه موردی: استان خراسان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

خشک­سالی به­عنوان یکی از مهم­ترین بلایای طبیعی و یک پدیده ناگوار اقلیمی که به­طور مستقیم جوامع را از طریق تغییرات در دسترسی به منابع آب تحت تاثیر قرار می‌دهد، هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیطی زیادی را به همراه داشته و خساراتی که به آن نسبت داده می‌شود به صورت غیرمنتظره‌ای افزایش می­دهد. با توجه به خسارت فوق‌العاده وسیع و زیانبار این پدیده و به جهت تغییر رویه از مدیریت بحران به مدیریت ریسک، در این پژوهش از شاخص بارندگی استاندارد شده «SPI» برای بررسی روند تغییرات و پایش انواع خشک­سالی‌ها در منطقه خراسان بزرگ (رضوی، شمالی و جنوبی) استفاده شد. نتایج پایش برای تعیین شدت و مقایسه نسبی خسارات خشک­سالی، تعیین نسبت اعتبارات مالی و اولویت پرداخت اعتبارات در بخش­های کشاورزی و منابع آب استفاده شد. بررسی روند تغییرات خشکسالی در طول سال و در بین مناطق مختلف استان، روند کاملاً متفاوتی را نشان داد، حتی روند تغییرات بروز خشکسالی در بازه‌های زمانی مختلف (انواع خشکسالی)  برای یک منطقه مشخص، نیز متفاوت بود. بررسی نتایج پایش و تعیین شدت نسبی خشکسالی برای شش ماه اول سال 2002 میلادی نشان داد که بیشترین شدت وقوع انواع خشکسالی‌ها با شدت نسبی معادل 47 متعلق به شهرستان گناباد بوده که 9/12 درصد نسبی اعتبارات را با اولویت اول دریافت و شهرستان بجنورد با کمترین شدت نسبی خشکسالی معادل 4، آخرین اولویت پرداخت اعتبار، به میزان نسبی 1/1 درصد از مجموع کل اعتبارات استان را به خود اختصاص داده است.  

کلیدواژه‌ها