مقایسه نفوذ آب به خاک در مراتع تحت چرای آزاد و دست کاشت در شمال ایران

بررسی فرآیند نفوذ تحت شرایط مدیریتی متفاوت در مراتع از اهمّیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش اثر مدیریت چرای آزاد و کشت یونجه بر نفوذپذیری خاک در بخشی از مناطق کوهستانی تالش با مساحت 500 هکتار مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­های نفوذ با استفاده از استوانه­های مضاعف با پنج تکرار در هر یک از مناطق انجام شده و مقادیر نفوذ تجمعی و لحظه­ای، سرعت نفوذ نهایی و حداکثر نفوذ لحظه­ای هر یک از مناطق با یک­دیگر مقایسه شد. سپس نتایج حاصل از نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ لحظه­ای تکرارهای هر کدام از تیمارها و در مناطق دوگانه به­ترتیب با استفاده از تجزیة واریانس و آزمون t جفتی و هم­چنین سرعت نفوذ نهایی و حداکثر نفوذ لحظه­ای در مناطق دوگانه با استفاده از آزمون t غیرجفتی با هم مقایسه گردید. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که نفوذ تجمعی و سرعت نفوذ لحظه­ای در تکرارهای هر کدام از تیمارها اختلاف معنی­دار با یک­دیگر نداشته حال آن­که اختلاف میانگین نفوذ، سرعت نفوذ نهایی و حداکثر نفوذ لحظه­ای در مناطق دوگانه در سطح اعتماد یک درصد معنی­دار است. سرعت نفوذ نهایی و حداکثر نفوذ لحظه­ای در منطقه دست کاشت به­ترتیب 96/3 و 29/34 سانتی­متر بر ساعت بود که نسبت به منطقه چرای آزاد 32 و 39 درصد افزایش داشته است. نتایج بررسی به­عمل آمده ضمن تائید نقش مدیریت مرتع بر پدیده نفوذ در منطقه مورد پژوهش بر ضرورت اعمال شیوه­های صحیح مرتع­داری در دست­یابی به شرایط مناسب و پایدار هیدرولوژی در زیست­بوم­های مرتعی تاکید دارد.