شبیه¬سازی آبشویی برمید در یک خاک لوم رسی سیلتی تحت سیستم¬های مختلف خاک¬ورزی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
انتقال مواد شیمیایی از خاک به آبهای زیرزمینی، تحت تاثیر ویژگیهای خاک، مدیریت خاکورزی، مقدار آبشویی و سرعت فرایندهای انتقال است. مدلها اصولاً برای پژوهشها و اعمال مدیریتها مفید بوده و ممکن است در طرحریزی آزمایشهای ویژهای در مورد حرکت آب و املاح استفاده شوند. این تحقیق در دو سال متوالی در یک زمین مشخص انجام شد. در بررسیهای صحرایی، تیمارهای خاکورزی شامل شخم با دیسک سطحی + دو دیسک سطحی به عنوان کمخاکورزی (عمق خاکورزی 15 سانتیمتر) (T1 ) و شخم با گاوآهن برگرداندار + دو دیسک سطحی بهعنوان خاکورزی مرسوم (T2 ) (عمق خاکورزی 30 سانتیمتر) بودند. تیمارهای ذکر شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و تحت کشت ذرت در دو سال اعمال شدند.. برای بررسی حرکت برمید در خاک، برمید پتاسیم بهصورت کاملاً یکنواخت توسط آبپاش با غلظت 67/16 گرم در لیتر حدود یک ماه پس از کشت به سطح خاک اضافه شد. سپس مقدار برمید در خاک در عمقهای صفر تا 15، 15 تا 30، 30 تا 60 و 60 تا 90 سانتیمتر پس از 2، 5 و 10 آبیاری (مقدار آب آبیاری بهترتیب معادل 126، 315 و 630 میلیمتر) اندازهگیری شد. حرکت یون برمید در خاک توسط مدلهای حرکت املاح، معادله پخشیدگی- تودهای معین و نامعین (بهترتیب DCDE، SCDE)، مدل دوناحیهای رطوبت متحرک و غیر متحرک (MIM) و مدل انتقال منطقهای نامعین (SRM) پیشبینی گردید. نتایج نشان داد، با افزایش آبشوئی مرکز جرم برمید به عمق پائینتری انتقال یافت. این حرکت رو به پائین در سیستم خاکورزی مرسوم با شدت بیشتری مشاهده شد. مقایسه برآورد توزیع غلظت برمید در خاک توسط مدل CDE با مقادیر اندازهگیری شده، نشان داد که CDE معین DCDE)) نسبت به CDE نامعین (SCDE) پیشبینی دقیقتری از حرکت برمید نشان میدهد. در سیستم کمخاکورزی با افزایش آبشویی برمید، مدل CDE برازش ضعیفتری بر دادههای اندازهگیری شده نشان داد. در مقابل در خاکورزی مرسوم مدل CDE پس از 10 آبیاری (630 میلیمتر آب) برازش خوبی بر دادههای مشاهدهای ارائه نمود. پس از 2 و 5 آبیاری (126 و 315 میلیمتر آب) برازش مدل CDE بر حرکت برمید در خاک در تیمار کمخاکورزی بهتر از تیمار خاکورزی مرسوم بود. مدلهای MIM و SRM برازش مطلوبی بر روند حرکت برمید در خاک نشان ندادند. بهطور کلی مدل CDE معین نسبت به مدلهای دیگر برازش بهتری بر حرکت برمید داشت.