شبیه¬سازی آبشویی برمید در یک خاک لوم رسی سیلتی تحت سیستم¬های مختلف خاک¬ورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

انتقال مواد شیمیایی از خاک به آب‌های زیرزمینی، تحت تاثیر ویژگی­های خاک، مدیریت خاک­ورزی، مقدار آبشویی و سرعت فرایندهای انتقال است. مدل‌ها اصولاً برای پژوهش­ها و اعمال مدیریت‌ها مفید بوده و ممکن است در طرح‌ریزی آزمایش‌های ویژه‌ای در مورد حرکت آب و املاح استفاده شوند. این تحقیق در دو سال متوالی  در یک زمین مشخص انجام شد. در بررسی­های صحرایی، تیمار‌های خاک‌ورزی شامل شخم با دیسک سطحی + دو دیسک سطحی به عنوان کم‌خاک‌ورزی (عمق خاک­ورزی 15 سانتی‌متر) (T1 ) و شخم با گاوآهن برگردان­دار + دو دیسک سطحی به­عنوان خاک‌ورزی مرسوم (T2 ) (عمق خاک­ورزی 30 سانتی‌متر) بودند. تیمار‌های ذکر شده در قالب طرح بلوک ‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و تحت کشت ذرت در دو سال اعمال شدند.. برای بررسی حرکت برمید در خاک، برمید پتاسیم به­صورت کاملاً یک­نواخت توسط آب‌پاش با غلظت 67/16 گرم در لیتر حدود یک ماه پس از کشت به سطح خاک اضافه شد. سپس مقدار برمید در خاک در عمق­های صفر تا 15، 15 تا 30، 30 تا 60 و 60 تا 90 سانتی­متر پس از 2، 5 و 10 آبیاری (مقدار آب آبیاری به­ترتیب معادل 126، 315 و 630 میلی­متر) اندازه­گیری شد. حرکت یون برمید در خاک توسط مدل­های حرکت املاح، معادله پخشیدگی- توده­ای معین و نامعین (به­ترتیب DCDE، SCDE)، مدل دوناحیه­ای رطوبت متحرک و غیر متحرک (MIM) و مدل انتقال منطقه­ای نامعین (SRM) پیش­بینی گردید. نتایج نشان داد، با افزایش آبشوئی مرکز جرم برمید به عمق پائین­تری انتقال یافت.  این حرکت رو به پائین در سیستم خاک­ورزی مرسوم با شدت بیشتری مشاهده شد. مقایسه برآورد توزیع غلظت برمید در خاک توسط مدل CDE با مقادیر اندازه‌گیری شده، نشان داد که CDE معین DCDE)) نسبت به CDE نامعین (SCDE) پیش­بینی دقیق‌تری از حرکت برمید نشان می­دهد. در سیستم کم‌خاک‌ورزی با افزایش آبشویی برمید‌، مدل CDE برازش ضعیف‌تری بر داده‌های اندازه‌گیری شده نشان داد. در مقابل در خاک‌ورزی مرسوم مدل CDE پس از 10 آبیاری (630 میلی­متر آب) برازش خوبی بر داده‌های مشاهده­ای ارائه نمود. پس از 2 و 5 آبیاری (126 و 315 میلی­متر آب) برازش مدل CDE بر حرکت برمید در خاک در تیمار کم‌خاک‌ورزی بهتر از تیمار خاک‌ورزی مرسوم بود. مدل­های MIM و SRM برازش مطلوبی بر روند حرکت برمید در خاک نشان ندادند. به­طور کلی مدل CDE معین نسبت به مدل­های دیگر برازش بهتری بر حرکت برمید داشت.

کلیدواژه‌ها