بررسی سطح و تیپولوژی مشارکت مردمی در تعاونی¬های روستایی مطالعه موردی استان همدان

این مقاله به بررسی ماهیت و تیپ­شناسی مشارکت گروه­های مختلف دخیل در امور تعاونی­های روستایی استان همدان می­پردازد. از این جهت که تعاونی­های کشاورزی هنوز فعالیت غالب در برنامه­های مشارکتی توسعه روستایی استان محسوب می­شوند، لذا مشارکت مردم در این تعاونی­ها مورد توجه قرار گرفت. در انتخاب تعاونی­های مورد مطالعه نوع تعاونی و ماهیت مشارکت مردم مورد بررسی قرار گرفت. سه تعاونی متفاوت در سه شهرستان استان همدان برای انجام این پژوهش انتخاب و مطالعه شد که شامل دو تعاونی تولید کشاورزی و یک تعاونی منابع طبیعی بود. "مشارکت" به­عنوان فرآیند مداخله مردم محلی و کارکنان دولتی در فعالیت­هایی با هدف بهبود امور اقتصادی روستائیان دیده شد. سطح مشارکت مردم از طریق اینکه چه میزان مردم یا اعضای هر تعاونی در فعالیت­های انجام شده حضور فعال داشته­اند نیز بررسی شد. به­منظور افزایش روایی و پایایی یافته­های پژوهش هر دو روش کمی و کیفی جمع­آوری اطلاعات پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. اطلاعات لازم از طریق روش­های مختلف نظیر پیمایش، مشاهده مستقیم، مشاهده مشارکتی، مطالعات کتابخانه­ای و اسنادی، بحث­های گروهی و مشارکتی و مصاحبه با افراد کلیدی جمع­آوری گردید. به­طور خلاصه می­توان گفت که این تعاونی­ها به مردم محلی (اعضا) فرصتی داده تا در تقویت معیشت خانواده و توسعه و بهبود وضع روستای خویش مشارکت داشته باشند هر چند این حضور در مراحل اولیه تاسیس و شکل­گیری تعاونی­ها یعنی طرح مسئله و مشکل­یابی، طراحی و برنامه­ریزی خیلی فعال نبوده و تصمیمات توسط گروه­های خاصی اتخاذ می­شده ولی در مراحل اجرایی و عملیاتی تعاونی مشهودتر و واقعی­تر بوده و مشارکت در کنترل و نگهداری تعاونی نیز محدود بوده و هنوز تصمیم­گیری­ها در این خصوص توسط عده­ای محدود و با ­نفوذ صورت می­گیرد.